Τετάρτη 28 Σεπτεμβρίου 2011

Σαν σήμερα...

28/9/1953 πεθαίνει ο Αμερικανός αστρονόμος Έντουιν Χαμπλ...

Ο Έντουιν Χαμπλ γεννήθηκε στις 20 Νοεμβρίου 1889 στο Μάρσφιλντ της Μοντάνας. Από πολύ μικρός εμφάνισε το ανήσυχο πνεύμα του και τη θέληση για απόκτηση γνώσεων. Αγαπημένος του συγγραφέας ήταν ο Ιούλιος Βερν.

Ο Εντουιν Χαμπλ αποτελεί το παράδειγμα της ρήσης των αρχαίων μας προγόνων «νους υγιής εν σώματι υγιή», αφού εκτός από συλλέκτης γνώσης ήταν ένα υψηλό, γεροδεμένο παιδί με έμφυτη κλίση στον αθλητισμό. Μάλιστα το άθλημα στο οποίο ξεχώρισε ήταν η πυγμαχία. Ηταν μάλιστα τόσο καλός που ένας ατζέντης τού πρότεινε να του κλείσει έναν αγώνα με τον τότε παγκόσμιο πρωταθλητή βαρέων βαρών Τζακ Τζάκσον. Το μυαλό του νεαρού Εντουιν όμως βρισκόταν όχι απλώς αλλού αλλά τόσο μακριά όσο δεν φανταζόταν καν η τότε παγκόσμια επιστημονική κοινότητα.
 
Αν και είχε κατασταλάξει μέσα του ότι ο δρόμος του τον οδηγούσε στην αστρονομία, εν τούτοις, για να μη στενοχωρήσει τον πατέρα του ο οποίος τον ήθελε δικηγόρο, παρακολούθησε τη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης. 

Το 1913, ένα χρόνο μετά την αποφοίτησή του, εντάχθηκε στο δικηγορικό σύλλογο του Κεντάκι, για να εγκαταλείψει λίγο αργότερα την άσκηση του δικηγορικού επαγγέλματος, αισθανόμενος ανία από την συνεχή απασχόλησή του με δικηγορικές υποθέσεις.

Στο μυαλό και στην ψυχή του όμως δεν υπήρχε χώρος για τους νόμους της Γης αλλά για τους νόμους της φυσικής και του Σύμπαντος και έτσι αφήνει την Οξφόρδη και πηγαίνει στο Παρατηρητήριο Yerkes του Γουισκόνσιν για να ασχοληθεί με την αστρονομία. 

Από το 1914 ως το 1917 ασχολείται αποκλειστικά με τα νεφελώματα, η μελέτη των οποίων καθόρισε όλη την υπόλοιπη ζωή του. «Κάθε πράξη της ζωής μας αγγίζει κάποια χορδή η οποία δονείται στην αιωνιότητα» έλεγε ο Χαμπλ και η δική του πράξη που έμελλε να δονήσει για τα καλά την επιστημονική κοινότητα ήταν η σύγκρουσή του με τον προϊστάμενό του Χάρλοου Σάπλεϊ, ο οποίος έγινε διάσημος όταν κατάφερε να προσδιορίσει τον όγκο του Γαλαξία μας. Ο Σάπλεϊ όμως υποστήριζε ότι τα νεφελώματα που παρατηρούσαν οι αστρονόμοι βρίσκονταν εντός του δικού μας Γαλαξία και μόνο και δεν ήταν τίποτε άλλο παρά σύννεφα αποτελούμενα από αέριες μάζες. Η τότε επιστημονική κοινότητα είχε αποδεχθεί χωρίς δεύτερη κουβέντα τις απόψεις του Σάπλεϊ. Ο Χαμπλ όμως είχε σοβαρές επιφυλάξεις. 

Το 1921 ο Σάπλεϊ εγκαταλείπει το Yerkes για να εργαστεί στο Παρατηρητήριο του Χάρβαρντ, με τον Χαμπλ να προάγεται σε υπεύθυνο τον ερευνών του Παρατηρητηρίου. Είχε έτσι πλέον όλη την άνεση να προχωρήσει απρόσκοπτα στις δικές του έρευνες. Από την πρώτη στιγμή δημοσιοποίησε τη διαφωνία του αναφέροντας ότι τα νεφελώματα όχι μόνο ήταν πολύ σπουδαιότερα από απλά σύννεφα αλλά υπήρχαν παντού στο Σύμπαν. Αποδεικνύοντας ότι το νεφέλωμα Messier 31 δεν ανήκε στον Γαλαξία μας, όπως όλοι πίστευαν, αλλά βρισκόταν 680.000 έτη φωτός μακριά από εμάς, αλλά και ότι υπάρχουν ανάλογοι σχηματισμοί το φως των οποίων κάνει πάνω από 500 εκατομμύρια χρόνια για να φθάσει στη Γη, ο Χαμπλ άλλαξε άρδην τα δεδομένα. Γιατί πολύ απλά, με όχημα την παραπάνω διαπίστωση, απέδειξε ότι υπήρχαν και άλλοι γαλαξίες στο Σύμπαν και δεν είναι ο δικός μας ο μοναδικός, όπως πίστευαν ως τότε. 

Η ανακάλυψη αυτή, την οποία ο Χαμπλ ανακοίνωσε το 1924, ανάγκασε τους αστρονόμους να αναθεωρήσουν τις απόψεις τους για τη δομή του Σύμπαντος.



Λίγο μετά την ανακάλυψη της ύπαρξης των εξωτερικών γαλαξιών, ο Χαμπλ ανέλαβε την ταξινόμησή τους, σύμφωνα με τις μορφές τους. Κατά τη διάρκεια της μελέτης των γαλαξιών, ο Χαμπλ οδηγήθηκε στη δεύτερη μεγάλη ανακάλυψή του (1927), ότι οι γαλαξίες απομακρύνονται από μας με ταχύτητα, η οποία είναι τόσο μεγαλύτερη όσο μεγαλύτερη είναι η απόστασή τους.



Οι επιπτώσεις αυτής της ανακάλυψης υπήρξαν σημαντικές. Το Σύμπαν, το οποίο για μακρά χρονική περίοδο είχε θεωρηθεί στατικό, αποδείχθηκε ότι διαστέλλεται. Το 1929, μάλιστα, ο Χαμπλ ανακάλυψε ότι το Σύμπαν διαστέλλεται με τέτοιο τρόπο, ώστε ο λόγος της ταχύτητας των γαλαξιών προς την απόστασή τους να είναι σταθερός. Το μέγεθος αυτό αναφέρεται σήμερα ως σταθερά του Χαμπλ.



Παρόλο που οι απόψεις του Χαμπλ σε ό,τι αφορά τη διαστολή του Σύμπαντος ήταν ορθές, ο υπολογισμός της τιμής της φερώνυμης σταθεράς αποδείχθηκε εσφαλμένος, αφού οδηγούσε στο συμπέρασμα ότι ο Γαλαξίας μας είναι μεγαλύτερος από τους άλλους γαλαξίες και ότι η ηλικία του Σύμπαντος είναι μικρότερη από την υποτιθέμενη ηλικία της Γης.



Άλλοι αστρονόμοι, όμως, αναπροσάρμοσαν τα συμπεράσματα του Χαμπλ, διατηρώντας, ωστόσο, τη βασική φιλοσοφία της θεωρίας του. Έτσι, κατέληξαν σε μία εικόνα του Σύμπαντος, που διαστέλλεται με σταθερό ρυθμό εδώ και 10 ως 20 δισεκατομμύρια χρόνια.

«Βάλε έναν παρατηρητή σε όποια γωνιά του Σύμπαντος θέλεις. Θα δει ακριβώς το ίδιο» δήλωσε ο μεγάλος αστρονόμος και αυτό καταχωρίστηκε αμέσως ως «ο νόμος του Χαμπλ». Το βιβλίο του Το βασίλειο των νεφελωμάτων έγινε παγκόσμιο μπεστ σέλερ. 

«Εφοδιασμένος με τις πέντε αισθήσεις του ο άνθρωπος εξερευνά το Σύμπαν που τον περιβάλλει και ονομάζει αυτή την περιπέτεια επιστήμη» ανέφερε ο Εντουιν Χαμπλ και συνέχισε να ζει αυτή την περιπέτεια σε όλη τη διάρκεια της ζωής του περνώντας το μεγαλύτερο μέρος του 24ώρου του παρατηρώντας το Σύμπαν μέσα από τηλεσκόπια. Τα μάτια του Εντουιν Χαμπλ σταμάτησαν να κοιτάζουν το Σύμπαν στις 28 Σεπτεμβρίου 1953.


http://www.tovima.gr/relatedarticles/article/?aid=142766
http://www.focusmag.gr/articles/view-article.rx?oid=66966
http://www.focusmag.gr/articles/pictures/90916742/m_hubble.jpg